Od dnia swojej premiery pod koniec lipca Windows 10 znalazł się na wielu milionach komputerów i liczba ta ciągle rośnie. Poprzednia wersja okienek, Windows 8.1, nie miała dobrej opinii wśród użytkowników. Kafelkowy interfejs i brak menu Start były częstymi powodami, które użytkownicy wskazywali jako mankamenty tego systemu. W najnowszej odsłonie Microsoft obiecywał poprawić wszelkie niedociągnięcia i braki. Czy tak się stało? Czy warto przesiąść się na nową wersję okienek? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania, prezentując nowości i usprawnienia, które znajdują się w Windows 10.
Microsoft opisywał nową wersję systemu jako bezpłatną aktualizację dla wszystkich, którzy mają legalne wersje systemów 7 i 8.1. Warto pamiętać, że uaktualnienia za darmo można wykonać jedynie przez rok od momentu debiutu systemu Windows 10. Po tym czasie trzeba będzie zapłacić za nową licencję.
Poprawki na starcie
Już na starcie wszyscy, którzy subskrybowali wcześniejszą aktualizację, otrzymali po instalacji dużą zbiorczą poprawkę do systemu operacyjnego. W ciągu tych kilkunastu dni pojawiło się jeszcze kilka, w tym także nieco uaktualnionych sterowników do wielu podzespołów w komputerach stacjonarnych, notebookach czy tabletach.
Menu Start – hybryda klasyki i kafelków
Menu Start, którego brakowało użytkownikom Windows 8.1, pojawiło się ponownie, i to w wersji dopracowanej, oferującej połączenie klasycznego menu z siódemki i kafelków z ósemki. Pojawiają się w nim najczęściej używane aplikacje, linki do eksploratora plików, ustawień, zasilania i możliwość wyświetlenia wszystkich aplikacji wraz z ich małymi kafelkami-ikonami. Ponadto z prawej strony znajdują się standardowe kafelki, znane z Windows 8.1, które można swobodnie przemieszczać, dodawać, usuwać. Kafelki nie są statyczne i wyświetlają dane podobnie, jak ma to miejsce w przypadku interfejsu stricte kafelkowego. Dzięki temu często używane programy można umieszczać nie tylko na pulpicie czy w pasku szybkiego dostępu, ale właśnie w menu Start.
Centrum powiadomień – informacje w jednym miejscu
Centrum powiadomień zawiera skróty do najczęściej wykorzystywanych funkcji w systemie operacyjnym, które najbardziej przypadną do gustu właścicielom notebooków i tabletów. Jest to rozwiązanie podobne do rozwijanego od góry panelu powiadomień w systemach znanych z telefonów komórkowych i tabletów.
W górnej części wyświetlają się komunikaty odnoszące się do systemu i aplikacji zainstalowanych w Windows 10. Szybkie przyciski pozwalają uaktywnić tryb tabletu na tabletach i hybrydach, dzięki czemu zamiast tradycyjnego pulpitu z menu Start pojawi się interfejs z kafelkami – jak w smartfonie czy tablecie z Windows Phone 8.1.
Jest tu też ikonka łącząca z aplikacją OneNote, włączająca oszczędzanie akumulatora – przydatne dla użytkowników notebooków i hybryd. Szybkie włączenie możliwości zestawienia łącza VPN przyda się wielu użytkownikom, którzy wymagają pracy w takim trybie. Włącznik Bluetooth, szybka skokowa regulacja jasności ekranu, można tu też włączyć „Godziny ciszy”, czyli tryb, w którym w danym momencie będą wyłączone powiadomienia z aplikacji – przydaje się to np. podczas prowadzenia prezentacji. Lokalizacja przyda się w urządzeniach, które mają wbudowany lub podłączony moduł GPS – sprawdzi się przy nawigacji satelitarnej – można pobrać mapy offline (dostępne, nawet gdy urządzenie nie jest podpięte do żadnej sieci) dowolnego zakątka Ziemi, a ich dostawcą jest Here. Tryb samolotowy wyłącza wszelką komunikację zewnętrzną – Wi-Fi, Bluetooth i bezprzewodowy Internet, jeśli urządzenie takim dysponuje. W urządzeniach hybrydowych i tabletach pojawia się jeszcze ikonka blokady obrotu ekranu.
Tryb tabletu – powrót do kafelków
W tym trybie tablety, hybrydy i notebooki z dotykowymi ekranami przełączają się na widok kafelkowy, taki jaki był pierwotnie dostępny w Windows 8. No może nie do końca, bo jest on nieco ulepszony. Na dolnym pasku widnieje przycisk powrotu do pulpitu, strzałka powrotu do poprzedniej akcji, wyszukiwanie oraz przełącznik zadań. Wyszukiwanie, tak jak w standardowym trybie pulpitu z menu Start, pozwala odnaleźć usługi i aplikacje dostępne w systemie.
Przełącznik zadań – nowy pogląd uruchomionych aplikacji
Nowy przełącznik zadań jest rozwinięciem pomysłu z interfejsu Aero. Akcja, która włączała się, gdy przytrzymaliśmy przycisk Windows i klawisz Tab, obecnie prezentuje ekran z wyświetlonymi aktywnymi aplikacjami. Widać podgląd na żywo z każdej z nich. Można je wyłączyć z tego poziomu, wybrać tę, z którą chcemy aktualnie pracować, lub włączyć dodatkowe wirtualne pulpity.
Wirtualne pulpity dają pole do popisu
Na wirtualne pulpity czekało wielu użytkowników, których praca polega na równoczesnej obsłudze wielu aplikacji. Chaos, jaki pojawiał się przy pracy z jednym tylko pulpitem, uniemożliwiał dobrą kontrolę nad okienkami, teraz jest już o wiele łatwiej. Włączenie dodatkowego pulpitu pozwala uruchamiać na nim aplikacje, które będą widoczne tylko wówczas, gdy będziemy na nim pracowali. Dzięki temu można na jednym pulpicie włączyć przeglądarki internetowe, na innym – program graficzny wraz z podglądami innych projektów, a na trzecim – tylko i wyłącznie portale społecznościowe lub gry. Wykorzystanie wirtualnych pulpitów zależy jedynie od potrzeb i wyobraźni użytkownika. Aplikacje można także swobodnie przenosić pomiędzy pulpitami – chwytamy je kursorem myszki i lewym klawiszem lub palcem, gdy mamy dotykowy ekran. Jest to niezwykle intuicyjne i proste.
Szybki dostęp w Eksploratorze plików
Eksplorator plików też przeszedł swoistą metamorfozę. Na pierwszy rzut oka wygląda, jakby się nie zmienił od czasów Windows 8. Jednak szybko dostrzeżemy nowe funkcje tego narzędzia. Tuż po włączeniu pojawia się na jego lewej stronie okienko szybkiego dostępu, gdzie znajdują się najczęściej otwierane foldery, ikonka usługi OneDrive, „Ten komputer” z głównymi folderami oraz dyskami, a także Sieć. W szybkim dostępie na prawym, dużym okienku wewnątrz Eksploratora zobaczymy nie tylko najczęściej otwierane katalogi, ale też niedawno używane pliki.
Edge zamiast Internet Explorera
W nowych okienkach pojawiła się też nowa wersja firmowej przeglądarki internetowej, która zwie się teraz Edge. Programiści mocno popracowali nad tym, by przeglądarka mogła rywalizować choćby z niezwykle popularnym Firefoksem, Chrome, Operą, czy Maxthonem.
Przeglądarka faktycznie jest szybka i lekka. Firefox po włączeniu i otwarciu strony „Mobility” zajmuje ok. 256 MB pamięci, a Edge – ponad 10 razy mniej. Niestety, twórcy nowej przeglądarki będą musieli jeszcze nad nią popracować. Maxthon, z otwartymi 10 stronami, zadowala się 15 MB, czyli Edge jeszcze daleko do ideału. Co więcej, w nowej przeglądarce Microsoftu nie ma możliwości włączenia rozszerzeń blokujących reklamy. Użytkownicy Edge mogą się jedynie posiłkować AdFenderem.
Ciekawą nowością jest natomiast możliwość zapisania strony, którą chcemy przeczytać niekoniecznie w ulubionych, ale w spisie lektur do przeczytania. Jest ona tam widoczna jako miniatura ekranu z otwartą stroną.
Można w przeglądarce robić notatki internetowe. Można wybrać wirtualny marker do zaznaczania tekstu, dopisać coś odręcznie lub zakreślić piórem, a także to wymazać, dodać informację w formie dymku i całość zapisać w OneNote lub wysłać do Tweetera czy Facebooka, by podzielić się tymi rewelacjami ze znajomymi lub współpracownikami. Działa to tak jak w czytnikach e-booków czy na papierze, tylko znacznie wygodniej i nie niszczymy przy tym książek czy czasopism.
Można też wycinać elementy za pomocą wirtualnych nożyczek, a zaznaczony obszar zostanie skopiowany do schowka. Można to potem wkleić w dowolnej aplikacji. Małe rzeczy, a cieszą i tylko patrzeć, gdy podobne funkcje znajdą się w innych przeglądarkach, bez konieczności korzystania z rozszerzeń.
Tu dochodzimy do kolejnego problemu, na razie nie ma opcji, by dodawać do Edge wtyczki. Może pojawi się taka funkcja, ale na razie nic o tym nie wiadomo. Kolejnym mankamentem dla niektórych może być to, że domyślną wyszukiwarką jest Bing, a zmiana jej na inną, choćby niezwykle popularną Google nie należy do najprostszych.
Lepszy Windows Store
Poprawiono także Windows Store. Już na pierwszy rzut oka widać, że upodobniono ten sklep do nowocześnie wyglądającej strony internetowej, na której są promowane niektóre pozycje, a kategorie są rozmyślnie poukładane i przejrzyście zaserwowane. Co ciekawe, aplikacje pobrane z Windows Store i przygotowane do obsługi na pełnym ekranie, co miało miejsce w Windows 8.1, teraz są traktowane jak zwykłe aplikacje Windows i można wyświetlić je w osobnych oknach, zmieniać ich wielkość, przesuwać etc.
Xbox – z konsoli na komputer
Aplikacja Xbox pozwala na obsługę gier dostępnych na komputerze, ale także na konsoli Xbox One podpiętej do lokalnej sieci. Można też strumieniowo przesyłać obraz z konsoli na ekran komputera, czyli grać na Xbox One, ale za pomocą komputera. Przydaje się to, gdy dzieci lub inny domownik okupują właśnie jedyny telewizor w domu, a bez wirtualnej rozrywki nie można się obejść. Można śledzić swoje postępy w grach, a także to, co udało się dokonać znajomym. Można się z nimi kontaktować na czacie, a także przeglądać nagrane rozgrywki, zarówno swoje, znajomych oraz społeczności.
Ustawienia
Ustawienia zastąpiły, znany do tej pory Panel sterowania, który wciąż jest obecny w systemie, został skutecznie ukryty, a jego rola zmarginalizowana. Wszystkie ustawienia podzielono na sekcje, podobnie jak to miało miejsce we wcześniejszych wersjach Windows. Dawniej było to nieco kłopotliwe w obsłudze w przypadku tabletów, ale teraz wszelkie funkcje są dość wyraźnie wydzielone, a przełączniki dostępne, nawet w razie gdy tablet ma mały ekran. Opcji jest dość sporo i warto się z nimi zapoznać, jednakże zmian lepiej dokonywać świadomie, a nie na chybił-trafił.
Gdzie zniknął wiersz poleceń?
Osoby, które dotychczas w pracy dość regularnie korzystały z wiersza poleceń, mogą się poczuć nieco zagubione. Nigdzie nie ma linku do tego „emulatora DOS-a”. Microsoft z niego nie zrezygnował, ale faktycznie nieco go ukrył. Wykorzystując polecenie wyszukiwania, można wpisać „cms” lub „wiersz poleceń”, by pojawił się stosowny kafelek z ciemną grafiką. Uruchomienie go powoduje włączenie standardowego wiersza poleceń.
Cortana w wersji angielskiej
Cortana jest odpowiedzią Microsoftu na usługi Siri Apple i Google Now. Podobnie jak w usługach konkurencji, można za jej pomocą wyszukiwać informacje, choćby o wynikach sportowych, notowaniach giełdy, trasie dojazdu, adresie lub telefonie instytucji. Cortana pozwala także odnaleźć aplikacje w systemie czy pliki na dyskach podłączonych do urządzenia z Windows 10.
Niestety, w Polsce na razie z niej nie skorzystamy, gdyż nie obsługuje ona naszego języka. Można ją jednak uruchomić, ale wymaga to wejścia do ustawień regionalnych, wybrania Stanów Zjednoczonych jako regionu, języka angielskiego jako podstawowego, potem przełączenie klawiatury na angielską i restart systemu. Wszystkie ustawienia i komunikaty będą od teraz w języku angielskim, ale Cortana będzie dostępna.
Możliwość nagrywania klipów z gier
Nowością jest też wbudowana nagrywarka, która pozwala na zapisanie rozgrywki w grze lub tego, co dzieje się na pulpicie gracza. Wywołuje się ją kombinacją klawiszy „Windows+G”. Pojawia się menu pozwalające na włączenie usługi Xbox, nagrywania w tle, zrobienia zrzutu ekranowego, włączenia nagrywania i kontroli nad parametrami nagrywania. Dzięki temu narzędziu można nagrać fragment rozgrywki i pochwalić się znajomym. Pozwoli to też na tworzenie poradników i wskazówek dla innych użytkowników systemu, jak przykładowo mają uruchomić dany program czy funkcję.
Można odtworzyć te nagrania w usłudze Xbox.
Windows 10 pojawi się też na smartfonach
Microsoft zapowiada, że już na jesieni Windows 10 powinien znaleźć się na smartfonach. W pierwszej kolejności będą to konstrukcje, które weszły na rynek z logo firmy, a w późniejszym czasie trafi on także na produkty opracowane jeszcze pod szyldem Nokii. Mamy nadzieję, że będzie on działał jeszcze lepiej niż dość dopracowany i wygodny Windows Phone 8.1.
Czy warto zmieniać Windows 7, 8.1 na dziesiątkę?
Każdy sam musi ocenić, czy chce przesiąść się z wersji 7 lub 8.1 na nowe okienka, ale osobiście zrobiłem to najszybciej, jak było to możliwe – szybciej mieli ten system testerzy korzystający z wersji Preview. Początkowa ciekawość i niewielkie obawy zostały bardzo szybko rozwiane. Co więcej, jestem niezwykle zadowolony, że migracja nastąpiła szybko i bezboleśnie. Na 8.1 nie narzekałem zbytnio, menu Start zapewniał mi program Classic Shell, a cała reszta niemal działała tak, jak sobie tego życzyłem. Niemal, gdyż z niewiadomych mi powodów jedna z poprawek – niestety, nie dowiedziałem się która – sprawiła, że przestała mi działać platforma Steam. Mimo wypróbowania wszelkich sztuczek i pomysłów dostępnych w sieci nijak nie udało się jej reaktywować, by zechciała zadziałać. Po migracji do Windows 10 Steam ożył i mogę bez najmniejszych problemów z niego korzystać.
Osobiście polecam ten system, a do tej pory nie spotkałem nikogo, kto narzekałby na jego funkcjonalność lub pluł sobie w brodę, że dokonał takiej zmiany. Jeśli jednak ktoś stwierdzi, że system Windows 10 go rozczarował i będzie chciał wrócić do poprzedniej jego wersji, może to bezproblemowo zrobić i to z poziomu Ustawień systemowych.
Maciej Lewczuk
